प्रश्न

प्रविधिको झ्यालबाट
म हेर्दछु,
आफ्नो भविष्यलाई, आकाशलाई, गन्तव्यलाई
अनि देख्दछु
आफ्नो अतितलाई, धर्तिलाई अनि परिवेशलाई ।

एक्काइसौ शताब्दि
कतै म आफै हो कि भन्दै,
प्रविधिको उन्मादमा
म उड्दछु चंगाझै।
तर, यथार्थको कच्चा धागो चुडिएर,
फ्यात्त भुइमा खस्दछु, केहि छिनमै,
र देख्दछु उन्नाइसौ शताब्दिको
बिजुलि पनि नपाएर
टुकिको धुस्ले, मरञ्च्यासे प्रकाशमा
धमिलो अक्षर छाम्दै गरेको मेरो गाँउको त्यो बालकलाई।

म देख्द्छु,
अन्तरिक्षमा हनिमून मनाउन जाने पर्यटकसँग
नूनको ढाकर बोकेर उकालि ओरालि गर्दै
सारा जोवन रित्याउने ढाक्रे दाइलाई।

एस एम एसमा उत्तालिने ठिटाठिटिकोबिच
छोराको जीवनको अनि मृत्युको खबर नपाएकि
अधकल्चो आमालाई।

म देख्दछु
उमेरभरि वैशसँग खेल्न नपुगेर
प्रविधिसंग कृत्रीम जोवन किन्ने त्यहाका
वृद्धवृद्धाका छेउमा
वर्षैपिच्छे ब्याएर
वैशमै चाउरिएकि यी भाउजुलाई।

म देख्दछु सबैमा,
आफैलाइ,
र भेट्दछु आफ्नै प्रतिबिम्बलाई।

म देख्दछु,
सपना भन्दा पनि ठुलो विपना,
अनि कल्पनाभन्दा पनि भव्य त्यस यथार्थमा
आफुलाइ गाभ्ने मेरा रहरहरु,
अनि सपना देख्ने सपना पनि नभएका
र कल्पना गर्ने औकात पनि नरहेका
यहाका कटु वाध्यताहरु ।

अनि यी दृश्यहरुमाझ उभिन्छन् प्रश्नहरु
चुहिएको आफ्नो त्यो सानो छाप्रो छोडि
उसको यस आलिशान गोठमा के गर्दैछु म?
उक्लिदै गएको आकाश र भासिदै गएको
जमिनबिच आखिर कहा छु म?

-दोभान राई

रात

दिनभरि भाग्दा भाग्दा,
यथार्थलाई ढाक्दा ढाक्दा ,
जब घाम डुब्छ,
सन्ध्याको रक्तिम आकाश अध्यारिन्छ र रात पर्छ,
तब ऊ खुल्छ ।
मान्‍छे नाईटफ्लावर हो।
घाम डुबे पछि नै,
रात परे पछि नै,
ऊ फुल्छ, फक्रन्छ ।
अनि पोखिएको कुन्ठाको कालो पछ्यौरामूनि ,
त्यहा एक सृष्टि हुन्छ।
नत्र फक्रनु किन र?

मानव प्रगतिको प्रत्येक फड्कोको पछि,
कुनै रातमा,
एक्लो मान्छेको मस्तिष्कमा पलाइरहेको सृजनाको बीज हुन्छ।
मस्त सुतिरहेका उसका साथिहरुमाझ
उसलाई,
उसकै सपनाले ब्युताइरहेको हुन्छ।
आखिर , सृष्टिको यस रातमा उ सुत्‍न कसरि सक्छ र?

-दोभान राई